|
Shkruar nga --
|
|
e hėnė. 14 maj 2007 |
Ushqyeshmëria vegjitariane është marrja e ushqimit pa mish, respektivisht pa produkte shtazore, siç janë produktet e gjedheve, shpezëve, peshqëve, vezët dhe qumështi.
Disa vegjitarian i largohen edhe bartjes së rrobave nga lëkura e shtazëve.
Si lloj i ushqimit është i njohur shumë moti, njihet së pari në Indin e vjetër ku kjo ka qenë pjesë e praktikimit të fesë së tyre, e ashtuquajtura ”Ahimse”.
Sot rreth 30% e indianëve nuk e përdorin mishin. Në Evropë këto ide e ka propaganduar filozofi grek Pitagora në vitin e 6 para erës së re. Ai dhe pasuesit e tij e kanë praktikuar dietën vegjitaliane, për arsye nutritive dhe etike. Nga India ka ardhur në Evropë duke iu falendëruar anglezëve të cilët e kanë kolinizuar Indinë. Në Londër me 1847 është themeluar shoqëria e parë vegjitaliane të cilës i ka takuar edhe Ganti gjatë kohës së sundimit të tij.
Në SHBA rreth3% të banorëve janë lajmëruar si vegjitarian.
mishit të kuq. Ata e konsumojnë mishin e pulës dhe të peshkut.
Ovolaktovegjitarianët të cilët e konsumojnë produktet e qumështit dhe vezët.
Laktovegjitarianët të cilët i konsumojnë produktet e qumështit.
Peskovegjitarianët të cilët i konsumojnë peshqit.
Makrobiotiqarët të cilët konsumojnë ushqim sipas udhëzimit të makrobiotikës, mund ti largohen në raste nevoje produkteve të mishit vetëm për arsye shëndetësore.
Përparsitë
Përparsitë e ushqimit vegjitarian janë të shumëta: nutriciologët thonë se e zvogëlon e yndyrën në gjak e cila shkakton sëmundje të zemrës, gjithashtu i zvogëlon edhe radikalet e lira të cilat janë shumë të dëmshme.
Sipas zbulimeve të reja përqindja e tumoreve te vegjitarianët është më e vogël siç janë tumoret e zorrës së trashë, gjirit dhe prostates.
Pasi konsumimi i yndyrës te vegjitarianët është më i vogël atëherë edhe problemet në peshë janë më të
Motivet
Motivet për këtë lloj të ushqimit janë të shumëta si:
1. Për t’i ikur dëmtimit të botës shtazore,
2. Për shkak të praktikimit të disa religjioneve dhe
3. Për të ruajtur shëndetin e tyre.
Shumë religjione e ndalojnë ngrënien e shtazëve siç janë: hinduizmi, budizmi, taoizmi, sikizmi, sufizmi, xhailizmi etj.
Hindusët e konsiderojnë ushqimin vegjitalian ideal. Ata besojnë se ushqimi ka ndikim në pesonalitetin e tyre dhe se mishi shkakoton agresion dhe qrregullim mental kurse bimët shkaktojnë qetësim shpirtëror.
Muslimanët krishterët dhe hebrenjët nuk e praktikojnë këtë lloj të ushqimit.
Ndarja
Vegjitalianët ndahën në disa lloje:
1. Veganët të cilët janë grupi më radikal. Ata në tërësi i largohen produkteve shtazore duke përfshirë edhe veshëmbathjet me prejardhje shtazore si dhe të gjitha produktet kimike të cilat së pari janë testuar në kafshë.
2. Gjysëmvegjitarianët të cilët i largohen vetëm vogëla.
Mangësitë
Sikur që ka përparësi të shumëta ky lloj i ushqimit ka edhe mangësi si:
Te proteinat bimore mungojnë disa amionacide esenciale për shembull Lizina, por nëse ushqimi barazpeshohet me produktet e sojës, kjo mungesë e aminoacideve kompenzohet.
Mos ngrënia e ushqimit të peshkut sjell deri te mungesa e tri acideve yndyrore (OMEGA) të cilat janë të nevojshme për perventivën e sëmundjes kardiovaskulare. Kjo mungesë e këtyre aminoacideve mund të kompenzohet nëse me konsumimin e lajthijave dhe bademit.
Largimi nga ushqimi shtazor mund të shkaktoi mungesë të vitaminës B posaqërisht vitamonës B12 i cili merrë pjesë në ndërtimin e qendrave nervore dhe mungesa e kësaj vitamine sjell deri te anemia. Para fillimit të praktikimit të dietës vegjitaliane duhet të konsultohuni me mjekun.
Përktheu: Blerta Shaqiri
|
